Beschermende kleding
Onmisbaar in de strijd tegen arbeidsrisico's
Handschoenen
Hoe kiest u de juiste handbescherming?
Schoenen
Hoe kies je de juiste werkschoenen?

Men maakt onderscheid in temperatuur en gevoelstemperatuur: als het harder waait, voelt het kouder aan. De gevoelstemperatuur wordt dan ook berekend aan de hand van temperatuur en windkracht. Via gestandaardiseerde methoden zoals de Wind chill index is de gevoelstemperatuur te berekenen. Dit kan onder andere op de site van het KNMI.
Bij temperaturen onder de 0°C kunnen je kwetsbare lichaamsdelen bevriezen (neus, vingers en oren). Dit kan zo ernstig zijn dat een deel van het ledemaat afsterft (koudeletsel).
Daarnaast bestaat het risico op onderkoeling. Een gezonde lichaamstemperatuur ligt tussen de 35,5° C en 37,8° C. Officieel spreken we van hypothermie als je lichaamstemperatuur onder de 35° C zakt. De toestand wordt kritiek onder de 32° C. Op dat moment komt de stofwisseling in gevaar[1]. Meestal treedt bij 24º C de dood in.
Verkoudheid is geen direct gevolg van koude omstandigheden. Wel gaat je weerstand omlaag omdat je slijmvliezen minder goed doorbloed zijn. Bovendien moet je lichaam harder werken om warm te blijven. Verkoudheid is dus een mogelijk gevolg, maar dat geldt evengoed voor andere infecties.
[1] Gezondheidsplein
Wet- en regelgeving

De Arbowet geeft geen concrete aanwijzingen. Het basisprincipe van de Arbowet is dat de werkgever beleid moet voeren om de arbeidsomstandigheden optimaal te houden[1]. Ook is de werkgever verantwoordelijk voor het inventariseren van de risico’s die aan de arbeid verbonden zijn[2].
Het Arbobesluit (6.1) beperkt zich tot het voorschrift dat de temperatuur in combinatie met de werkzaamheden geen gezondheidsschade mag veroorzaken[3]. Tegelijk is het een van de weinige artikelen waarin direct wordt gewezen op de verplichting om PBM beschikbaar te stellen[4].
Richtlijnen SZW
SZW geeft op haar site richtlijnen op basis van gedeelde kennis met branches en bedrijven.
Dit doet de werkgever:
• De juiste beschermende (isolerende) werkkleding en PBM beschikbaar stellen.
• Voldoende rustpauzes bieden in een warme omgeving.
• Verwarmt plekken mogelijk plaatselijk.
• Warme dranken beschikbaar stellen.
• De werktijd in koelruimtes beperken en aangepaste werkschema’s en pauzeroosters hanteren - maximaal 4 uur per dag in temperaturen lager dan -10 °C en maximaal 45 minuten bij -20 °C en daarna 10 minuten pauze bij kamertemperatuur.
Dit kan de werknemer doen:
• fit blijven zodat je beter met de kou kunt omgaan;
• niet te warm kleden en zweten voorkomen, de natte, bezwete huid koelt extra snel af wat kan zorgen voor spierpijn;
• bril dragen in plaats van lenzen; koude lucht is erg droog en kan zorgen voor irritatie aan de ogen;
• altijd een hoofddeksel dragen; 50% van de lichaamswarmte gaat verloren via het hoofd.
Arbocatalogi
De maatregelen verschillen per branche. In de Arbocatalogus voor uw branche vindt u richtlijnen hoe u omgaat met weersomstandigheden. In sommige branches staan verlet-regelingen. Weer andere branches kunnen niet werken met beperkt zicht omdat dan spitsstroken niet kunnen worden vrijgegeven (wegenbouw). Het is daarom belangrijk om op de hoogte te zijn van deze afspraken. Maar ook om te weten welke handvatten u krijgt aangereikt. Enkele voorbeelden waar concreet over koude, maatregelen en regelingen wordt gesproken zijn:
• Arbocatalogus-bouw & infra
• Arbocatalogus Waterbouw
• Agro Arbocatalogus Stigas
[1] Arbowet 1999, Art. 3
[2] Arbowet 1999, Art. 5
[3] Arbobesluit 1997, Art. 6.1, lid 1
[4] Arbobesluit 1997, Art. 6.1, lid 2
Arbeidshygiënische strategie:
|
< |
Uiteraard kun je ook maatregelen nemen om de temperatuur op de werkplek te verhogen. Het voorkomen van tocht is het meest effectief. Denk hierbij aan isolatie of deurdrangers. Hiermee isoleer je de werkomgeving. Daarnaast kun je uiteraard werkplek verwarmen. Toegegeven: deze maatregelen zijn vooral geschikt voor afgesloten werkomgevingen.
[1] https://www.ondernemenmetpersoneel.nl/bouw/1060-vorstverlet-wanneer-moet-je-personeel-vrij-geven.html
|
< |
Daarnaast zou je bepaalde werkzaamheden zo kunnen inplannen dat ze op warmere momenten worden uitgevoerd. Of op warmere locaties. Denk hierbij aan prefabricage waarbij het grootste deel van het werk vooraf al gebeurt.
Bij collectieve maatregelen denken we ook aan maatregelen van organisatorische aard, zoals:
- Een goede werkvoorbereiding: door alles zo efficiënt mogelijk in te plannen, stel je werknemers zo kort mogelijk bloot aan de kou.
- het afwisselen van werkzaamheden, waardoor de blootstelling wordt verkort. Extra pauzes of een kop soep tussendoor om de handen te warmen en de beschutting van de kantine of keet op te zoeken.
|
< |
- Straalkachel op de werkplek
- Geïsoleerd gereedschap
- Instructie en onderricht hoe om te gaan met omstandigheden.
|
< |
- Buitenkleding / doorwerkkleding
- Thermo onderkleding (laagjes-principe)
- Muts of helmmuts (in geval van een helmplicht)
- Gevoerde handschoenen. (evt. waterdicht).
- Gevoerde schoenen of laarzen (evt. waterdicht). Zorg dus dat deze hoog genoeg zijn. Bij winterse omstandigheden vereist grip ook aandacht.
- Thermosokken: goede sokken zorgen niet alleen voor isolatie, maar ook voor ventilatie en vochtafdrijving.
- Nek-kol: deze zorgt dat de ruimte langs je nek geïsoleerd is. Het is een veilig alternatief voor de sjaal (gevaar draaiende delen of uitstekende objecten).
- Houd bij dit alles altijd rekening dat er met ‘winterartikelen’ geen nieuw gevaar geïntroduceerd wordt. Een polyester kol is misschien heerlijk warm en comfortabel, maar onverantwoord in combinatie met las- en slijpwerkzaamheden.
Voor extreme koude:
- Overhandschoenen: Net als bij het drielagensysteem is er soms een wind- en waterdichte laag nodig.
- Balaklava: Een speciale muts die je gehele hoofd bedekt en alleen je gelaat vrij houdt.
- Ruimzichtbril: sluit je gezicht goed af en beschermt zo de ogen tegen bevriezing door de wind (windchill). Daarnaast kan de zon verblindend zijn, zeker in een wit landschap. Bescherming tegen uv-licht voorkomt sneeuwblindheid.
Door laagjes op te bouwen met daartussen stilstaande lucht wordt extra isolatie gecreëerd. Bij bescherming tegen koude werken we volgens het beproefde 3 lagensysteem:
1. Thermolaag: Deze laag neemt transpiratie op en voert deze af. Dit is noodzakelijk om dat transpiratie er op gericht is je lichaam af te koelen. Deze basislaag voorkomt dat je te snel afkoelt tijdens het zweten. Zeker in de winter is dit een belangrijk onderdeel van je kledij.
2. Isolatielaag: Dit kan al met een trui of fleece. Deze houden lucht en dus warmte vast waardoor je warm blijft.
3. Wind- en waterdichte laag: Wind en water hebben invloed op de gevoelstemperatuur. Het is dus belangrijk om deze tegen te houden. Zorg wel dat deze laag ventilerend is, anders wordt de (regen)jas van binnenuit nat.
Bewustzijn creëren

Houd elkaar in de gaten. Sociale controle is bij alle risico’s belangrijk, maar bij bevriezing vraagt dit extra aandacht. Door de kou werkt je pijnprikkel minder[1], waardoor je ongemerkt letsel kunt oplopen.
Hoe kun je onderkoeling bepalen?
- Een lage lichaamstemperatuur. Een goede temperatuurmeting is de enige betrouwbare graadmeter.
- In het begin gaat het slachtoffer rillen. Bij ernstige onderkoeling (meer dan een paar graden) rilt het slachtoffer niet meer.
- Sloomheid en sufheid
- Een trage hartslag en een langzame ademhaling
- Slaperigheid - soms aangezien voor dronkenschap - kan zich ontwikkelen tot een coma.
- Bleke huid
Naast bewustwording zien we dat comfort ook een rol speelt. Mensen kiezen er soms voor om PBM niet te dragen vanwege het extra gewicht of beperkte bewegingsvrijheid. De selectie van de comfortabele PBM kan deze weerstand wegnemen. Het betrekken van de medewerkers blijkt steeds weer de sleutel tot succes.
Advies
Onze PBM-adviseurs hebben in zeer diverse werkomgevingen meegedacht over werkveiligheid. Ze volgen actief de wet- en regelgeving. Daarnaast worden ontwikkelingen in de markt met belangstelling gevolgd. Door technische ontwikkelingen, wordt kleding breder inzetbaar en steeds comfortabeler. Denk hierbij bijvoorbeeld aan multinorm softshellsjacks waarin meerdere lagen gecombineerd worden binnen één product. Ook biedt werkkleding kansen voor uw uitstraling. Denk aan huisstijlkleuren, bedrukkingen en logo’s. Kijk hiervoor bij ons artikel over ‘werkkleding’.
PBM-scan:
Het inventariseren van risico’s op functieniveau. Door middel van een adviesrapport en een PBM-matrix krijgt de werkgever overzicht in de meest relevante beschermingsmaatregelen. Meer info over de PBM-scan.
Toolbox & training
Een groot deel van de PBM wordt niet op de juiste manier gedragen. Kennis en draagvlak zijn hierin essentieel aspecten. Daarom bieden wij ook ondersteuning bij toolboxen en trainingen omtrent veilig werken. Met kennis van de producten en de wetgeving kunnen onze PBM-adviseurs uw medewerkers trainen in het juiste gebruik van PBM. Meer info over Toolboxen & trainingen.
PBM-scan
Inventariseer de risico's op de werkvloer
Beschermende kleding
Onmisbaar in de strijd tegen arbeidsrisico's
Handschoenen
Hoe kiest u de juiste handbescherming?